کدام جریان خطرناک تر است، AC یا DC ؟

آیا تا به حال دچار برق گرفتگی شده اید؟

خوب، بسیاری از مردم فکر می کنند که جریان DC نسبت به جریان AC خطرناک تر است تا آنجا که به شوک الکتریکی مربوط می شود. برای فهمیدن اینکه کدام یک خطرناک تر است، اجازه دهید به اصول جریان AC و جریان DC برگردیم

جریان برق AC

الگوی جریان متناوب در موج سینوسی جریان مسیر را به عقب و جلو تغییر می دهد. ما می توانیم جریان AC را در لوازم خانگی، چراغ ها، پنکه ها و غیره پیدا کنیم.

جریان برق DC

جریان مستقیم فقط در یک جهت جریان دار. این را می توان در مدارهای الکترونیکی، باتری ها و غیره یافت

در حالت کلی بگذارید به شما بگویم که جدا از نوع جریان، شدت شوک الکتریکی به عوامل دیگری نیز بستگی دارد. مانند،

 مقدار جریان 
به عنوان مثال، یک شوک الکتریکی با جریان متناوب 15 تا 20 میلی آمپر می تواند بسیار دردناک باشد. با این حال، یک شوک الکتریکی با 100 میلی آمپر ممکن است باعث مرگ شود

 مسیر جریان 
عبور جریان از دست راست به پای راست می تواند دردناک باشد. اما هنگامی که از قلب به دست چپ منتقل می شود ممکن است باعث فیبریلاسیون بطنی شود. این وضعیت معمولاً کشنده است.

 مدت زمان 
شوک الکتریکی با مقدار کمی جریان می گویند؛ همچنین اگر مدت طولانی تری نگه داشته شود می تواند اثر دردناکی ایجاد کند.

 مقاومت بدن 
مقاومت ارائه شده توسط بدن خیس در برابر شوک الکتریکی در مقایسه با بدن خشک کمتر است.اگر سطح حداقل ولتاژ‌های AC یا DC را در نظر بگیرید، ۵۰V AC در وضعیت خشک و ۲۵V در وضعیت مرطوب، اما DC تا ۱۲۰V برای ارتباط مستقیم و غیر مستقیم در تجهیزات الکتریکی ایمن در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه ولتاژ و جریان AC نسبت به DC خطرناک‌تر است.

 ظرفیت خازنی 
بدن شخص همانند یک رسانه عایق بین سیم فاز و زمین عمل می‌کند که موجب ایجاد ظرفیت خازنی می‌شود. اما می‌دانید که خازن DC را بلوکه کرده و AC را عبور می‌دهد
به طور کلی، امپدانس و مقاومت در DC کمتر از AC می باشد، چون با افزایش فرکانس، امپدانس کاهش پیدا می‌کند. به این صورت، AC در برابر DC آسیب بیشتری وارد می‌کند.
به دلیل رفتار خازنی پوستی که در تماس با هادی حامل جریان است، در صورت تغییر سریع ولتاژ، جریان بیشتری می تواند از بدن عبور کند. مطالعات نشان داده است که دو برابر شدن ولتاژ باعث افزایش هفت برابری جریان می شود

 فرکانس AC یا DC 
برخی نیز معتقدند که DC با ولتاژ یکسان نسبت به AC خطرناک‌تر است، چون جریان AC چندین بار جهت خود را تغییر می‌ده که علت آن فرکانس است، و قربانی می‌تواند از شوک دوری کند، در صورتی که در DC فرکانسی وجود ندارد.

این موضو به یاد داشته باشید که جریان می‌کشد نه ولتاژ. ولی ولتاژ باید جریان را هدایت کند. درنتیجه آمپر مسئول شوک الکتریکی است نه ولت.

چرا بدن انسان دچار برق گرفتگی می شود؟ 

این کاملا جالب است که بدانید. جریان از طریق پوست به داخل بدن نفوذ می کند. خارجی ترین لایه اپیدرم پوست از یک ماده پروتئینی به نام کراتین تشکیل شده است.

کراتین بیشترین مقاومت را در برابر عبور برق دارد. بعد از لایه اپیدرم، غدد عرق و سپس رگ های خونی داریم. این غدد عرق و رگهای خونی از یونهای مختلفی تشکیل شده اند که رسانای خوبی برای برق هستند. از این رو، رگ های خونی و غدد عرق مقاومت کمی در برابر عبور برق دارند.

کدام جریان خطرناک تر است، AC یا DC ؟

استدلالهایی به نفع جریان AC و جریان DC وجود دارد. این استدلال ها بر اساس آزمایشات و مطالعات انجام شده بر روی انسانها (از جمله زن و مرد) و متخصصان صنعت است که تجربه کار با هر دو نوع جریان را دارند.

استدلال به نفع جریان DC

قربانیانی که شوک الکتریکی با جریان DC را تجربه کرده اند می گوید که قادر به عقب کشیدن دست خود نیستند زیرا جریان DC به طور مداوم جریان دارد. این اثر شبیه زنگ در برقی است که با جریان DC ارائه می شود. از این رو، اعتقاد بر این است که شوک جریان DC خطرناک تر است.

در حالی که، در مورد جریان AC، فردی که دچار برق گرفتگی شده است می تواند با صفر رفتن جریان دست خود را عقب بکشد. از این رو، اعتقاد بر این است که شوک جریان AC حداقل خطرناک از جریان DC است.آستانه جریان DC بالاتر از آستان AC است. برای تولید تأثیر مشابه جریان AC، جریان DC بیشتری لازم است..

‏AC یک قاتل زنجیره‌ای است

‏AC یک قاتل زنجیره‌ای است، زیرا AC با فرکانس کمتر با سطح ولتاژ یکسان خطرناک‌تر از DC است. به عبارت دیگر، ولتاژ AC با مقدار ۲۳۰V (یا ۱۲۰V) خطرناک‌تر از ولتاژ ۲۳۰v DC یا ۱۲۰V DC است. اما به یاد داشته باشید که DC نیز می‌تواند شما را برشته کند. یعنی اگر می‌گوییم AC خطرناک‌تر است منظورمان این نیست که DC با شما کاری نمی‌کند. آگاه باشید و به هیچ کدام اعتماد نکنید.

ولتاژ و جریان AC با فرکانس کم، برای مثال ۵۰ یا ۶۰ هرتز، نسبت به AC با فرکانس بالاتر (مانند ۵۰۰ یا ۶۰۰ هرتز) خطرناک‌تر است. همچنین جریان‌ها و ولتاژ‌های AC سه الی پنج برابر خطرناک‌تر از DC با همان سطح ولتاژ می باشند.

هنگامی که فرد دچار برق گرفتگی می شود، تمرکز آن فرد خلاص شدن از شر آن و نجات جان است. آنچه در داخل عضلات اتفاق می افتد قابل تشخیص نیست

ولتاژ و جریان DC، باعث ایجاد یک انقباض تشنج آور می‌شود (یک فرآیند غیر قابل کنترل که در آن ماهیچه‌ها کوتاه‌تر و منقبض‌تر می‌شوند) که موجب می‌شود شخص از سمت منبع جریان یا ولتاژی که به آن دست زده است پرت شود.

ولتاژ و جریان AC باعث ایجاد کزاز عضلات می‌شود (وضعیتی که در آن اسپاسم متناوب و لحظه‌ای ماهیچه رخ می‌دهد)، و شخص که با منبع جریان یا ولتاژ AC ارتباط دارد را فریز می‌کند (یا بخش‌هایی از بدن او را فریز می‌کند).

به دلیل رفتار متناوب AC، باعث می‌شود نورون‌های تنظیم سرعت قلب وارد حالت رشته‌سازی شوند که بسیار خطرناک‌تر از DC است. در این حال شوک الکتریک ایجاد می شود و به دلیل رشته رشته شدن منجر به ایست قلبی قربانی می‌شود. در این صورت، قلب فریز شده با احتمال بیشتری نسبت به قلب رشته شده دوباره می‌تواند به حالت عادی برگردد. در این گونه موارد تجهیزات رشته‌زدایی (که واحدهای DC را به بخش رشته‌ای ارسال کرده و قلب را دوباره احیا کرده و به حالت عادی برمی‌گردانند) در خدمات اورژانس پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

طبق آزمایشات چارلز دالزیل روی مردان و زنان، در صورت شوک الکتریکی با جریان DC انقباض عضلات به طور مداوم است. در حالی که در مورد جریان AC، فردی که دچار شوک الکتریکی می شود دچار یک سری انقباض عضلانی می شود. مجموعه ای از انقباضات عضلانی آسیب بسیار شدیدی به عضلات وارد می کند

توجه

هم جریان و هم ولتاژ AC یا DC خطرناک هستند. مواظب باشید به سیم‌های فاز دست نزنید. در صورت وجود شوک الکتریکی، سعی کنید سریعا منبع تغذیه را قطع کرده و بدن قربانی را از منبع دور کنید (حتما باید قبل از انجام این کار عایق مناسبی داشته باشید). برای تعمیر و عیب‌یابی فقط از پرسنل حرفه‌ای درخواست کمک کنید.

مقاله پیشنهادی
منبع تغذيه سوئيچينگ چيست؟
منبع تغذیه سوئیچینگ استاندارد و با کیفیت چه ویژگی هایی دارد؟
آیا استفاده از خازن های الکترولیتی آلومینیومی در درایورهای LED باعث کاهش طول عمر چراغ LED می شود؟
منبع تغذيه چيست؟